Typefacing Rome
Koninklijk Nederlands Instituut Rome
Het KNIR (Koninklijk Nederlands Instituut Rome) is het oudste en grootste Nederlandse wetenschappelijke instituut in het buitenland en speelt een belangrijke brugfunctie tussen de Nederlandse en Italiaanse academische gemeenschap en de internationale academische wereld in Rome.
Het KNIR biedt met het brede netwerk en focus op interdisciplinair onderzoek mogelijk de ideale context voor dit project. Door gesprekken met experts uit diverse disciplines wil ik meer inzicht verkrijgen in de historische en culturele betekenis van de Romeinse typografie. Ik wil graag in gesprek met epigrafen, archeologen, (kunst)historici en linguïsten en de inzichten verwerken in een podcast en/of als onderdeel van de publicatie.
Een van de onderwerpen die aan bod zal komen, is de Zuil van Trajanus. De zuil is een belangrijk historisch object en dient al eeuwen als bron van typografische inspiratie bij architecten, typografen en kunstenaars. De klassieke Romeinse kapitaal die gebruikt is op de zuil, heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van moderne lettertypen, typografische conventies en de blijvende invloed van historische lettervormen op ons huidige grafisch landschap.
‘The noblest of all letter forms, despite centuries of efforts at letter improvement, invention, and innovation. […] one cannot avoid praising it as a staggering monument of supercalligraphy. It is simply phenomenal.’ — Edward M. Catich over de Trajanus-kapitalen in The Origin of the Serif, 1968
Op zoek naar het verdwenen gietsel?
Er zit ook nog een spannend detective-aspect aan de Zuil van Trajanus: In een correspondentie tussen twee kalligrafen en grote kenners van de zuil (Edward M. Catich en Lloyd Reynolds) wordt in 1961/62 gesproken over een gipsen afgietsel van de Trajanus-inscriptie, compleet met de gevleugelde vrouwenfiguren aan weerszijden, ‘under the pavement’ op het Trajanus Forum. Dit zou kunnen betekenen dat het gietsel zich in de opslagplaatsen onder de Via dei Fori Imperiali bevond. Toen Catich bij de Romeinse autoriteiten informeerde naar de mogelijke aanschaf ervan, kreeg hij te horen dat het eigendom van de Italiaans overheid was. Het afgietsel is waarschijnlijk beter dan de huidige staat van de inscriptie zelf, los van erosie, verwering en beschadigingen zou dit afgietsel gemaakt zijn vóór een bijtend zuurincident in 1897. De huidige locatie van deze heilige graal van de typografische wereld is vooralsnog onbekend...